Studie- en scriptietips > 3. Onderzoeksmethoden scriptie

Focusgroep onderzoeksmethode

Scriptietips Alle onderwerpen

Studietips algemeen

4. Afronding scriptie

In dit artikel bespreken we de focusgroep (focusgroep-interview) als onderzoeksmethode. Het is een vorm van kwalitatief onderzoek waarbij een groep personen samenkomen. De leider (onderzoeker) van de focusgroep zorgt voor een discussie en stelt vragen aan de groep over een bepaald onderwerp.

Let op: een focusgroep is geen groepsinterview! Bij een focusgroep zorg je voor interactie tussen de deelnemers en probeer je tot diepere inzichten te komen. Bij een groepsinterview neem je tegelijkertijd verschillende interviews af.

Een focusgroep verschilt van een interview omdat de respondenten worden aangemoedigd om met elkaar te praten over een bepaald onderwerp. Er komt interactie en de respondenten reageren op elkaars meningen en ervaringen. Normaliter bestaat een groep uit ongeveer 6 tot 13 personen, afhankelijk van het doel van de focusgroep en de steekproef. Wanneer de groep te groot of te klein is, kan dit zorgen voor problemen.

De voor- en nadelen van een focusgroep

Dit is dan ook een geschikte onderzoeksmethode wanneer je kennis en ervaringen van mensen wil onderzoeken. Het voordeel is vooral dat je niet alleen ingaat op wat mensen precies denken, maar ook waarom mensen denken wat ze denken en hoe dit denkproces verloopt. Er komen vaak bepaalde argumenten en ideeën naar voren die lastiger zijn om in een persoonlijk interview te ondervangen. De respondenten stellen zelf vragen en gaan verder in op hun eigen en andermans ideeën. Daarnaast is het een efficiënte en goedkope manier van onderzoek en wordt door de groepsdynamiek vaak vanzelf duidelijk wat de belangrijkste aspecten van het onderwerp zijn.

Het nadeel van een focusgroep is dat het veelal lastig is om een groepsdiscussie te leiden, dit vergt een goede voorbereiding en ervaring. Zo is het belangrijk dat de interviewer een goed inzicht heeft in de groepsdynamiek en probeert om iedereen evenredig aan het woord te laten komen. Daarnaast is de kans op sociaal wenselijke antwoorden en ‘’groepsdenken’’ (waarbij respondenten teveel aansluiten bij bepaalde ideeën van anderen) groter.

Focusgroep: resultaten analyseren

Zorg er allereerst voor dat je de focusgroep opneemt met video-opname. Zo kun je als onderzoeker alle aandacht vestigen op het leiden van de focusgroep en weet je precies wie wat heeft gezegd (het is lastig om de stemmen allemaal uit elkaar te houden). Met een video-opname kun je niet alleen zien wat respondenten precies zeggen, maar tevens ook op welke manier zij iets zeggen.

Vervolgens transcribeer je de video-opnames, dit betekent dat je volledig uitschrijft wie wat heeft gezegd. Hierna ga je de resultaten analyseren, dit lijkt erg op het analyseren van interviews. Wel dien je duidelijk het verschil tussen de groepsbijdragen en individuele bijdragen te beschrijven. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld het programma Atlas.ti gebruiken, maar veelal kan het ook handmatig. Een diepgaande analyse kun je eventueel bereiken door gebruik te maken van de grounded theory (gefundeerde theoriebenadering).