Topscriptie heeft al ruim 6.000 studenten geholpen!
Laat ons je helpen bij je studie of het afstuderen. Ontdek wat we voor je kunnen doen.
Bel of WhatsApp een scriptiebegeleider
Een conceptueel model is de visuele weergave van de verwachte relaties tussen variabelen in je onderzoek. Je maakt met blokken en pijlen duidelijk welke onafhankelijke variabelen invloed hebben op welke afhankelijke variabelen en of er mediërende, modererende of controlevariabelen zijn. Je zet het op vóórdat je met je onderzoek start
Deze blog is speciaal bedoeld voor studenten die een conceptueel model moeten ontwikkelen voor hun academisch onderzoek aan de universiteit. Studeer jij aan het hbo? De eisen voor een conceptueel model kunnen variëren, maar we kunnen je zeker helpen tijdens een begeleidingssessie.
Je kunt je conceptueel model baseren op de verwachtingen (hypotheses) die je hebt voor je onderzoek, voornamelijk gebaseerd op de theorie. Het is daarom verstandig om pas aan je model te beginnen wanneer je de theorie van je scriptie grotendeels hebt geschreven.
In dit artikel bespreken we de drie belangrijkste soorten verbanden: directe relaties, moderatie en mediatie.
Je plaatst het conceptueel model daar waar het de lezer het meeste houvast geeft en waar jouw opleiding het verwacht. Vaak werkt het goed om het model aan het eind van de inleiding te tonen. De lezer krijgt dan direct overzicht na probleem en onderzoeksvraag, vooral wanneer het model de rode draad van je scriptie samenvat. Een passende formulering is bijvoorbeeld: Figuur 1 toont het conceptueel model dat de relaties tussen de kernvariabelen samenvat.
Een andere logische plek is in het theoretisch kader. Zet het model na de definities en de onderbouwing van de relaties, verwijs in de tekst naar pijlen en variabelen en licht die kort toe. Bijvoorbeeld: In het model is te zien dat X samenhangt met Y met Z als mogelijke moderator. Gebruik je het model vooral om te laten zien welke hypothesen je gaat toetsen, dan past het ook in de methode. Koppel dan elke pijl aan een meetmethode en variabele in je instrumenten en schrijf dit in de tekst erbij.
Is je conceptueel model zeer uitgebreid, plaats het dan in een bijlage en verwijs in de hoofdtekst duidelijk naar de figuur, zodat de lezer weet waar hij moet kijken. Als vuistregel per studieniveau geldt dat je op het hbo het model vaak in de inleiding of aan het begin van het theoretisch kader zet voor maximaal overzicht, terwijl je op het wo het model doorgaans aan het eind van het theoretisch kader plaatst met een doorverwijzing naar je hypothesen of verwachtingen.
Hieronder hebben we een (simpel) conceptueel model als voorbeeld opgesteld van een scriptiestudent psychologie die onderzoek doet naar het ontstaan van een trauma (de afhankelijke variabele). Het verschil tussen een onafhankelijke en afhankelijke variabele kun je makkelijk onthouden door te onthouden dat de O (van Onafhankelijke variabele) staat voor ‘oorzaak’: individuele kenmerken voorspellen een trauma (de afhankelijke variabele is het gevolg). Uit de literatuur blijkt dat er bepaalde persoonskenmerken zijn die een trauma kunnen voorspellen. We nemen deze individuele persoonskenmerken, de ernst van het trauma en de omgeving op als onafhankelijke variabelen voor het voorspellen van een trauma (afhankelijke variabele).
Bovenstaand voorbeeld van een conceptueel model geeft directie relaties aan, maar het is ook mogelijk dat je te maken hebt met indirecte relaties. Hierbij kunnen we mediatie en moderatie onderscheiden.
Laat ons je helpen bij je studie of het afstuderen. Ontdek wat we voor je kunnen doen.
Bel of WhatsApp een scriptiebegeleider
Bel of WhatsApp een scriptiebegeleider
Bij moderatie is er sprake van een moderator: een variabele die de relatie tussen twee andere variabelen verandert, zoals hieronder weergegeven. Je onderzoekt dan een interactie-effect. Hieronder is geslacht opgenomen als modererende variabele. Wil je alvast weten hoe de SPSS analyses bij moderatie/ mediatie gaan? Volg dan ons SPSS stappenplan voor moderatie en mediatie.
Bij mediatie is er sprake van een mediator: de samenhang tussen een onafhankelijke variabele en een afhankelijke variabele wordt gemedieerd door een mediator.
Je kunt bijvoorbeeld onderzoeken of het rookgedrag van je ouders (onafhankelijke variabele) en het eigen rookgedrag (afhankelijke variabele) wordt gemedieerd door je houding over roken (mediator).
Figuur 2. Conceptueel model (mediatie)
Als scriptiebegeleider zie ik dat veel studenten moeite hebben met het conceptueel model en fouten maken. Zo beginnen veel studenten met het model zonder een goed theoretisch kader (start dus pas met het opstellen van je conceptueel model zodra je theoretisch kader is afgerond!). Zorg ervoor dat je goed onderbouwt welke concepten je gebruikt en waar ze vandaan komen; anders kan je model vaag en onbetrouwbaar overkomen.
Een andere veelvoorkomende fout is het kiezen van te veel of te weinig variabelen. Te veel variabelen maken je model complex en moeilijk te begrijpen, terwijl te weinig variabelen de diepgang van je onderzoek kan beperken. Probeer een balans te vinden!
Daarnaast is het cruciaal om de relaties tussen de concepten correct weer te geven. Onjuiste of onduidelijke relaties kunnen verwarring scheppen over hoe de concepten met elkaar in verband staan.
Houd ook rekening met de consistentie in je terminologie. Als je in je model verschillende definities of termen gebruikt dan in de rest van je scriptie, kan dat verwarrend zijn. Vraag feedback van je begeleider of medestudenten. Vaak heb je niet alle inzichten zelf; een frisse blik kan waardevolle verbeterpunten opleveren.
Vergeet niet om belangrijke elementen zoals moderatie en mediatie op te nemen. Deze aspecten zijn essentieel voor een volledig begrip van de relaties in je onderzoek. Tot slot, zorg ervoor dat je model aansluit bij je onderzoeksvragen.
Door deze valkuilen te vermijden, geef je je conceptueel model/ conceptueel raamwerk een stevige basis en maak je het een krachtig hulpmiddel in je scriptie.
Dien jij een conceptueel model te maken? Vind je het lastig en kom je er niet helemaal uit? Onze professionele scriptiebegeleiders helpen je graag bij het opstellen van het conceptueel model!
Laat ons je helpen bij je studie of het afstuderen. Ontdek wat we voor je kunnen doen.
Bel of WhatsApp een scriptiebegeleider
Bel of WhatsApp een scriptiebegeleider
Structuur
1. De start van je scriptie
Alle onderwerpen in
Scriptietips
